Ook jij hebt vast iemand in jouw leven van wie je dolgraag (specifieke) woorden van dankbaarheid en waardering van had willen ontvangen maar deze nooit hebt gekregen. Je zou zo graag willen horen dat diegene je ziet, je waardeert voor wie je bent en wat je doet en hoe je bijdraagt in hun leven. Wie is dat voor jou? En hoe zou deze waardering dan luiden? Een leuke oefening voor jezelf om deze waardering te verwoorden.
Wij voelen vaak dankbaarheid en waardering naar mensen en dierbaren om ons heen waar wij geen uiting aan geven. Gek is dat. Iets weerhoudt ons ervan om het uit te spreken. Het kan zijn dat we het té kwetsbaar vinden om te zeggen. Er is iets van schaamte om het te zeggen of om het toe te geven. Het kan zijn dat we bang zijn dat er een ongelijkheid ontstaat of dat we in het krijt komen te staan als we toegeven dat de ander iets voor ons heeft gedaan of betekend. Soms denken we dat het ongemakkelijk zal zijn voor de ander om onze waardering te ontvangen en het niet leuk zal vinden. Wellicht uiten we de dankbaarheid niet omdat we vinden dat het hoort bij de taak, rol of werk van de ander. Dit hoort de ander te doen en dus heeft het geen waardering nodig. Misschien ben je te druk en gehaast om je waardering te laten indalen. Het kan zijn dat we het vanzelfsprekend vinden en niet eens goed beseffen hoe bijzonder het is wat de ander voor ons deed. Soms is er te veel boosheid en pijn om de dankbaarheid over de mooie dingen te kunnen uiten naar diegene. Het kan zijn dat we in een gewoontepatroon vastzitten met deze persoon waarbij dankbaarheid nauwelijks uitgewisseld wordt. Dit kan ook zijn door een generatieverschil of een cultuur waar waardering uitspreken minder gebruikelijk is.
Marshall Rosenberg van Geweldloze Communicatie (ook wel Verbindende of Empathische Communicatie genoemd) zegt dat het ontvangen van waardering noodzakelijk is om met plezier en vanuit het hart te kunnen blijven geven. Het grootste vreugde wat er is, is om bij te dragen aan het geluk en welzijn van anderen. Geven met plezier is iets wat we van nature allemaal kunnen en willen. Niet om iets terug te krijgen, niet voor een beloning en goedkeuring of uit angst voor straf en afwijzing, maar geven om het geven omdat je denkt de ander ermee te dienen. “I feel most given to when you take from me” zong Marshall Rosenberg. Als ik echter geef en daar nooit terugkoppeling van krijg of mijn acties daadwerkelijk bijgedragen hebben dan weet ik niet of ik de juiste dingen doe. In het ongewis blijven over het effect van mijn goed bedoelde acties, motiveert minder om meer ervan te blijven doen.
De intentie om bij te dragen is namelijk niet voldoende: “Aan goede intenties, gaat de wereld ten onder” zei een collega vroeger herhaaldelijk. Hoe weet ik nu of mijn goede intentie zoals bedoeld is overgekomen en ervaren? Dat kan alleen de ander mij bevestigen. Je stuurt een bloemetje naar een zieke vriendin, je biedt een luisterend oor aan een collega die een slecht weekend heeft gehad, je kookt lekker eten voor het gezin, je blijft rustig en geduldig terwijl je partner zwaar geïrriteerd is, je zet je mobiel even weg als een vreemde in de trein een gesprek aanknoopt, je haalt koffie voor je collega. Ontelbare manieren om te geven.
Er is een wezenlijk verschil tussen een authentieke uiting van waardering en het doelbewust geven van een compliment om meer gedaan te krijgen van iemand. Dat laatst is een vorm van manipulatie. Je geeft een schouderklopje zodat de ander harder voor je gaat werken: “beloon het gedrag dat je wilt” is hoe honden getraind worden. Bij mensen werkt het alleen tijdelijk. Het is op de lange termijn niet effectief om de intrinsieke motivatie te (blijven) voeden. Men trapt er namelijk niet eindeloos in. In het bedrijfsleven zie je dit vaak. Een bonus of het uitspreken van lof bij de kerstborrel met de intentie dat het personeel nog meer zijn best gaat doen, wordt op den duur ervaren als doortrapt en leeg.
Authentieke waardering wordt in Geweldloze Communicatie geuit door de concrete observatie van wat de ander deed, het gevoel dat het je gaf en de behoefte dat het vervulde te verwoorden. Bijvoorbeeld: “Ik voelde blijdschap en ontspanning toen jij mij vroeg of ik erbij wilde zitten met de lunch. Dit omdat ik er graag bij wil horen en contact wil maken met jullie”. "Ik voel zoveel waardering en lichtheid als ik denk aan hoe jij positieve energie en lachmomenten brengt in de team. Het geeft mij hoop en voldoening". "Jouw inbreng in de brainstormsessies is erg waardevol en inspirerend voor mij omdat het mij helpen om creatieve oplossingen te vinden en mijn behoeften aan samenwerking en voortgang te vervullen".
En nu de volgende challenge: Denk aan iemand die in jouw leven is of is geweest die jij op een bijzondere manier waardeert. Iemand die aan jouw leven, welzijn, groei en/of geluk op een specifieke manier heeft bijgedragen maar naar wie je dit nog nooit hebt uitgesproken. Als je diep van binnen het gevoel hebt dat je het verschrikkelijk jammer zou vinden als deze persoon zou komen te overlijden zonder je waardering te hebben gehoord, dan is het misschien goed om geen tijd meer te verliezen en te kijken naar hoe je dit alsnog kunt doen. Laat dan de waardering die je uitspreekt “juicy” zijn. Geef daarbij precies aan wat de ander (allemaal) voor je heeft gedaan en wat het met je doet/deed (gevoel). En leg uit waarom het voor jou belangrijk was/is (behoefte). Neem geen genoegen met “je was een goede vader/vriend voor mij” bijvoorbeeld, maar vertel wat je precies waardeert en waarom. Het is prachtig om te doen en het maakt de wereld weer een beetje mooier voor jezelf en de ander.