Wat zegt een Engelsman als hij écht woest is? Dan zegt hij: “I am going to write a letter!”.
Een Nederlandse zakenman dacht een fijne vergadering te hebben gehad met een directie in Japan, totdat hij met de vertaler naar buiten liep en deze opgewonden fluisterde: “Heb je gezien hoe boos ze waren?!”. De zakenman schrok zich wild, hij had namelijk niets in de gaten.
Dat terwijl autochtone Nederlanders die in Zuid-Europa of het Midden-Oosten komen al snel denken dat er een ruzie is tussen mensen terwijl het meestal om een onschuldig geanimeerd gesprek gaat.
Een beetje stereotypisch misschien, maar het is vermakelijk om te zien hoe mensen in verschillende culturen hun emoties anders uitdrukken. Zou het ‘nature’ zijn en in de DNA zitten of ‘nurture’, aangeleerd gedrag door de opvoeding? Toen ik op mijn elfde naar Nederland kwam uit Palestina/Israël, had ik niet alleen een mooi bruin kleurtje door de zon maar ook het nodige aan temperament. Mijn boosheid ging regelmatig gepaard met stem verheffing, schelden, met deuren gooien, weglopen, onredelijkheid, etc. Ik kon anderen in Nederland bewonderen voor hun zelfbeheersing. Ze konden zo rustig blijven, hun gevoel goed verwoorden en zelfs een constructief gesprek voeren om tot oplossingen te komen. Dat kon ik niet zo goed. Daar moest mijn Prefrontale Cortex eerst flink voor rebooten, maar dan waren we vaak al een paar kopjes thee verder.
Emoties zijn heel menselijk en volgens mij is er geen goed of fout. Wij hebben ze nodig en zoeken ze op met prikkelende dramatische films, ontroerende kunst, meeslepende muziek, overweldigende voetbalwedstrijden. Emoties geven kleur aan het leven. Ze zijn een inspiratiebron in alle vormen van kunst en zijn een bindmiddel in menselijke relaties.
Veel belangrijke en triviale beslissingen worden genomen op basis van emotie en gevoel. Neem nou de keuze voor een partner of een nieuwe medewerker, het land of huis waar je in wilt wonen, wat je vandaag wilt aantrekken, eten, kijken op tv, het muziek wat je voor dit moment uitkiest. Dit doe je allemaal op gevoel. Er zullen heus wel rationele overwegingen zijn, maar de doorslag wordt gegeven door het gevoel. De stemming waarin we zijn als we een beslissing of een oordeel maken is zelfs bepalend voor het resultaat. Al willen we dat niet altijd aannemen. Een experiment met leraren toonde aan dat [kom je vanaf de nieuwsbrief? lees verder vanaf hier...] in een positieve stemming de leraren gemiddeld 1 cijfer hoger gaven bij het beoordelen van dezelfde schoolopdracht van een leerling dan als ze negatief gestemd waren. Dat terwijl 87% van de leraren vooraf ontkende dat hun stemming invloed zou hebben op hun beoordeling.
In het professionele leven lijkt emotie vaak een taboe te zijn. “Je moet professioneel blijven” is zoiets als “je moet je over je emoties heen zetten” of “je moet je emotie onderdrukken". Maar passie en gedrevenheid zijn ook emoties. Wij zouden willen geloven dat wij emoties kunnen uitschakelen maar dat is een illusie. Gevoelens en emoties spelen een veel grotere rol in het leven en in ons functioneren dan we beseffen. Intelligentie (IQ) krijgt vaak de krediet voor hoge cijfers op school en goed functioneren op het werk, maar net zo belangrijk voor succes in het leven is de emotionele intelligentie (EQ).
Als je emoties verwaarloost dan kunnen ze op lange termijn zelfs tot klachten leiden: depressie, burn-out en (onverklaarbare) fysieke klachten. Emotionele hygiëne door meditatie, zelfverbinding, een goed gesprek, beweging, maar ook door gedachten van dankbaarheid, uitingen van liefde of samen lachen kun je regelmatig negatieve emoties ontladen en bouwen aan een gezonde weerstand en veerkracht.
Wat we ook voelen, wij hoeven ons nooit te schamen voor onze emoties of daar oordelen over te hebben. Emoties zijn slechts signalen van onderliggende menselijke behoeften. Neem nou jaloezie. Je kan misschien allerlei oordelen hebben over jouw gevoel van jaloezie, bijvoorbeeld bij de promotie van jouw collega, het nieuwe huis van je beste vriendin, maar als je er nader naar kijkt, wat wil deze jaloezie jou zeggen? Het is niets anders dan een uiting van een wens, een diepe verlangen van jou. Als je het zo bekijkt, heeft het niets te maken met afgunst of met kinderachtig zijn maar met een onvervulde prachtige behoefte van jezelf waar je misschien niet bewust van was en wat er mag zijn.
Zoals Rumi het mooi zei in zijn gedicht “De Herberg”: “A joy, a depression, a meanness, some momentary awareness comes as an unexpected visitor…Be grateful for whoever comes, because each has been sent as a guide from beyond.”. Onze emoties zijn gidsen die ons aanwijzen wat ons wel en niet dient.